Istorija Morovića
Morović je veoma staro naselje što potvrđuju i arheološka istraživanja koja su u okolini sela pronašla tragove praistorijskog života. Iz kasnijih vremena navodi se pronalazak rimskog groblja i veće količine srebrnog rimskog novca iz sredine trećeg veka naše ere.
Mnogo toga oko Morovica je legenda. Mozda je najfantastičnija od svih da je Sveti Metodije (Ćirilo i Metodije) kao panonski nadbiskup stolovao jedno vreme u Moroviću. Dakle, ne u Moravskoj jer je Morava, odnosno Moravia (Moravska) zapravo - Morović.
Vladajuća pretpostavka je da je Morović dobio ime po staroj feudalnoj porodici Morovic koja ovu oblast drži negde od kraja XIII veka. Međutim, razmisljanja E. Gašića su nešto drugačija. On navodi da Morović dolazi u starini pod imenom Maroth, Moroth, Marcha, Marchia, a da tek od
Na samom početku Morović je bio tek posed (imanje), a tek negde od XVI veka on se spominje kao kastel - utvrđenje (oppidum, castrum Maroth). Na karti Ugarske iz XVI veka sasvim se jasno vidi ucrtan Maroth.
Sudeći po prvim podacima Morović je bio mesto gde su preovladivali katolici. Po prvi put u pismenim izvorima Morović se spominje 1239. godine kao morovićki arhiđakonat, što nesumnjivo znači da je mesto dosta starije, možda čak iz XI veka. Kao arhiđakoni spominju se Grgur (1334 godine), Benedikt (1339), Šimun (1438).
U to vreme oko Morovića se kretalo i živelo dosta bogumila, papa Ivan XXIII je zbog toga 1414. godine dozvolio, sve u želji da se oni obrate, a na molbu Ivana Morovića, da župnik crkve Svete Marije dobija naslov "preposta". Sa ovom titulom on je dobio i vlast nad svim
župnicima oko Morovića. To nije bila mala vlast buduci da je morovići prepost sada kontrolisao sve župnike, dobijao posvećeno ulje, sazivao ih na sinode (sastanke), a imao i vlast da ih kazni. Zapravo, vršio je skoro potpunu biskupsku vlast. To će trajati sve do 1496. godine kada vlast nad morovićkim arhiđakonatomopet dobija biskup iz Pečuja.
Nakon smrti Ivana Morovića mesto je preuzeo njegov sin Ladislav. Bio je revni katolik tako da se u pismu iz 1438. godine hvali kako je iz okoline Morovića istrebio husite i druge jeretike. Interesantno je da se Srbi u okolini Morovića navode u pismu Pečujskog biskupa iz 1466. godine. Migracije pod srpskim despotima u tim godinamabile su prva masovnija doselenja.
Nakon izumiranja porodice Morović ugarski kralj Matija Korvin poklonio je Morović svome sinu Ivanišu 1464. godine (zajedno sa drugih 60 mesta). Ivaniš Korvin drži Morović do 1503. godine, kada ga zalaže beogradskom kapetanu Vladislavu Moreu, ali već sledeće godine Ivaniš ga dobija natrag. No, iste te godine (1504.) umire. Morović se tada opet vraća Moreu.
Mnogo toga oko Morovica je legenda. Mozda je najfantastičnija od svih da je Sveti Metodije (Ćirilo i Metodije) kao panonski nadbiskup stolovao jedno vreme u Moroviću. Dakle, ne u Moravskoj jer je Morava, odnosno Moravia (Moravska) zapravo - Morović.
Vladajuća pretpostavka je da je Morović dobio ime po staroj feudalnoj porodici Morovic koja ovu oblast drži negde od kraja XIII veka. Međutim, razmisljanja E. Gašića su nešto drugačija. On navodi da Morović dolazi u starini pod imenom Maroth, Moroth, Marcha, Marchia, a da tek od
- veka počinje da se javlja današnji naziv Morović - u originalu pisano kao Morouig.Tokom
- veka još uvek se javlja kod austrijskih vlasti naziv Morauich, Morovitscha, Moroviz,
Morauiza
Na samom početku Morović je bio tek posed (imanje), a tek negde od XVI veka on se spominje kao kastel - utvrđenje (oppidum, castrum Maroth). Na karti Ugarske iz XVI veka sasvim se jasno vidi ucrtan Maroth.
Sudeći po prvim podacima Morović je bio mesto gde su preovladivali katolici. Po prvi put u pismenim izvorima Morović se spominje 1239. godine kao morovićki arhiđakonat, što nesumnjivo znači da je mesto dosta starije, možda čak iz XI veka. Kao arhiđakoni spominju se Grgur (1334 godine), Benedikt (1339), Šimun (1438).
U to vreme oko Morovića se kretalo i živelo dosta bogumila, papa Ivan XXIII je zbog toga 1414. godine dozvolio, sve u želji da se oni obrate, a na molbu Ivana Morovića, da župnik crkve Svete Marije dobija naslov "preposta". Sa ovom titulom on je dobio i vlast nad svim
župnicima oko Morovića. To nije bila mala vlast buduci da je morovići prepost sada kontrolisao sve župnike, dobijao posvećeno ulje, sazivao ih na sinode (sastanke), a imao i vlast da ih kazni. Zapravo, vršio je skoro potpunu biskupsku vlast. To će trajati sve do 1496. godine kada vlast nad morovićkim arhiđakonatomopet dobija biskup iz Pečuja.
Nakon smrti Ivana Morovića mesto je preuzeo njegov sin Ladislav. Bio je revni katolik tako da se u pismu iz 1438. godine hvali kako je iz okoline Morovića istrebio husite i druge jeretike. Interesantno je da se Srbi u okolini Morovića navode u pismu Pečujskog biskupa iz 1466. godine. Migracije pod srpskim despotima u tim godinamabile su prva masovnija doselenja.
Nakon izumiranja porodice Morović ugarski kralj Matija Korvin poklonio je Morović svome sinu Ivanišu 1464. godine (zajedno sa drugih 60 mesta). Ivaniš Korvin drži Morović do 1503. godine, kada ga zalaže beogradskom kapetanu Vladislavu Moreu, ali već sledeće godine Ivaniš ga dobija natrag. No, iste te godine (1504.) umire. Morović se tada opet vraća Moreu.
Tvrđava
Tvrđava je sagrađena negde polovinom XII veka i za nju se smatra da je "mađarski grad iz 1154. godine koji je bio svojina i despota Durađa". Po nekim autorima grad je ipak nešto mlađi, sagrađen je nakon 1332. godine po nalogu mačvanskog bana Jovana Marotija. Na Weigel - ovoj karti iz 1699. godine pred utvrđenjem se vide dva kanala na kojima su mostovi. Osnova utvrđenja je trapezasta. lako danas ostaci tvrđava nemaju kule niti nekih vidljivih tragova da su one tu nekada bile, na pomenutoj karti na uglovima su one ucrtane, tako da se sa sigurnošću može reći da je morovićka tvrđava imala dve kule. Utvrđenje je izgrađeno od opeka, a bedemski zidovi su prilično masivni sa debljinom od oko 2 metra. Na spoljašnjim zidovima (visine oko 2,5 metra) jasno su vidljiva spoljna ojačanja - kontrafori. Do sada na ovoj tvrdavi nisu vrsena arheoloska istrazivanja.
Današnja tvrđava je veoma mala i može da izaziva pitanja zbog čega je njoj, ako je već bila tako mala, davana takva važnost da je Nikola Olah tokom XVI vek naziva sa "propugnaculum Slavoniae".
Ona leži na povišenom terenu na mestu gde se Studva uliva u Bosut ("Brdo"). Po svemu sudeći uzvišenje na kojem leži tvrđava nastalo je na veštacki način, dakle, nasipanjem, a nekadašnja tvrđava je bila neuporedivo veća od ove današnje (zauzimala je veći prostor, po svemu sudeći I ono mesto gde se danas nalazi pravoslavna crkva). U svoje vreme tvrđava je bila opkoljena kanalima sa svih strana, dok je danas jedan od kanala nasut. Zapravo, sasvim je verovatno da Studva nije imala onaj tok koji danas ima I da su je Morovići na vestački način usmerili na sadašnji tok. Čudan je način na koji Studva naglo skreće udesno, zapravo baš onako kako bi trebalo da bi zaštitila jedan deo utvrđenja. Bilo bi sasvim prirodno da je Studva I dalje tekla ravno (danas je tu ulica), a verovatno da je nekada tako I bilo. Iako tvrđava nije arheološki istražena zna se da ispod njenih temelja leže temelji starijih zidina, a možda čak I nešto više. Legende o tajnim hodnicima koji idu na razne strane (pa čak I ispod Bosuta) ne moraju biti tek priče jer I druge tvrđave imaju takve kanale. Ono što posebno zadivljuje jesu nje ne čvrste zidine koje odolevaju vremenu I stalnoj prisutnosti vode.
Današnja tvrđava je veoma mala i može da izaziva pitanja zbog čega je njoj, ako je već bila tako mala, davana takva važnost da je Nikola Olah tokom XVI vek naziva sa "propugnaculum Slavoniae".
Ona leži na povišenom terenu na mestu gde se Studva uliva u Bosut ("Brdo"). Po svemu sudeći uzvišenje na kojem leži tvrđava nastalo je na veštacki način, dakle, nasipanjem, a nekadašnja tvrđava je bila neuporedivo veća od ove današnje (zauzimala je veći prostor, po svemu sudeći I ono mesto gde se danas nalazi pravoslavna crkva). U svoje vreme tvrđava je bila opkoljena kanalima sa svih strana, dok je danas jedan od kanala nasut. Zapravo, sasvim je verovatno da Studva nije imala onaj tok koji danas ima I da su je Morovići na vestački način usmerili na sadašnji tok. Čudan je način na koji Studva naglo skreće udesno, zapravo baš onako kako bi trebalo da bi zaštitila jedan deo utvrđenja. Bilo bi sasvim prirodno da je Studva I dalje tekla ravno (danas je tu ulica), a verovatno da je nekada tako I bilo. Iako tvrđava nije arheološki istražena zna se da ispod njenih temelja leže temelji starijih zidina, a možda čak I nešto više. Legende o tajnim hodnicima koji idu na razne strane (pa čak I ispod Bosuta) ne moraju biti tek priče jer I druge tvrđave imaju takve kanale. Ono što posebno zadivljuje jesu nje ne čvrste zidine koje odolevaju vremenu I stalnoj prisutnosti vode.
